Literatura Foiro, n-ro 330
aŭgusto 2024, jaro 55
Baldaŭ hejme de sia fidela legantaro, la aŭgusta numero de Literatura Foiro proponas, kiel kutime, alloge buntan menuon. Ĝin inaŭguras uvertura poemo de la 16-jara Arthur Rimbaud, per traduko de Kálmán Kalocsay, lirike akompanata de Minosun kaj humure de Carlo Minnaja. Gastas en la numero ankaŭ poemo de la maltano Ĝiorĝ Pisani, esperantigita de Carmel Mallia.
La originalan prozon reprezentas rakonto respektive novelo de Yin Juaxin kaj Nicolino Rossi. Por la serio "Militliteraturo" brilas juvelo de la franca literaturo: Subpafe (Le feu), de Henri Barbusse, fragmente tradukita kaj vaste komentariita de Giorgio Silfer, kies plumo, cetere, regalas la legantojn per recenzo pri la teatraĵo Edmond (2016), de Alexis Michalik, kiu surscenigas la vivon de Edmond Rostand, la aŭtoro de Cyrano de Bergerac.
La rubriko "Packulturo" gastigas specimenon el Interpopola konduto, de Edmond Privat, kun komentario de Perla Martinelli. La feminaj paĝoj de la numero estas dediĉitaj al Helen Adams Keller, Lilia Nikolova kaj Katalin Karikó, per kontribuoj de Stella Meester, Elena Popova kaj Helmi Martikainen.
Pri kino intervenas Renée Triolle, recenze al du kvazaŭ-amatoraj dokumentaj filmoj, kaj muzikon pritraktas Juan García del Río, kiu malkovrigas furoran protagoniston de la nederlanda popolkanto. Belarto ĉeestas per enkonduko al la vivo kaj la artaĵoj de Elizabeth Catlett, fare de Alessio Giordano, kiu daŭrigas sian esearon pri la revuo Frigidaire en dediĉita artikolo.
Esee kontribuis ankaŭ Jesper Lykke Jacobsen, pri la utilo krei korpuson de esperantaj revuoj, kaj Fernando Pita, pri la filozofio kaj la pedagogio de Komenio.
En vitrino recenzoj pri Semo de matenruĝoj (2023), de Miguel Fernández, Stranga malapero (2023), de Marie-Laure Lions-Oliviéri kaj El mirinda mondo de kaktoj (2024), de Oldřich Arnošt Fischer.
La revuon posedas, eldonas kaj administras Kooperativo de Literatura Foiro (LF-koop). Ĉefredaktas Perla Martinelli, vicĉefredaktoro Alessio Giordano.
Provekzemplero mendebla tra [email protected]
Nova eldonaĵo de LF-koop!
Antonio Tabucchi, Asertas Pereira
144 paĝoj, 18,- svisaj frankoj/eŭroj
Aŭgusto 1938. Tragika momento en la historio de Eŭropo, dum la portugala salazarismo, la itala faŝismo kaj la hispana civila milito. Pereira, olda ĵurnalisto kiu responsas pri la kultura paĝo de la gazeto “Lisboa”, fascinos vin per la bataloj de sia morala konscienco kaj siaj kontraŭdiroj.
Tradukita de Perla Martinelli, kun prefaco de Paulo Sérgio Viana kaj postparolo de la edzino de la aŭtoro, Maria José de Lancastre.
La subtila tensio kiun la itala Antonio Tabucchi kreas per sia romano Asertas Pereira superas ĉian atendon... unu el la plej belaj kaj legindaj libroj de nia tempo.
(Hans-Jürgen Schmitt)
Romano eksterordinare bela, kiu plibeliĝas en la kapo post legofino – ĝi funkcias kiel sperto – io al vi okazinta, kio evidente pruvas grandan verkadon.
(Diana Athill)
Tabucchi estas konvinkita ke alvenis tempo kiam ni devas peti ankaŭ de beletro diri la veron: ne la veron metafizikan kaj koran, sed la veron de la homoj, tiun de ilia historia kondiĉo, de la ŝvebantaj danĝeroj, de la murdoj kies aŭtoroj kaj viktimoj ili estas.
(Angelo Guglielmi)
Vera ĉefpinto ene de verkaro kiu ĉiam tanĝis la perfektecon.
(J.A. Masoliver Ródenas)
Literatura Foiro n-ro 330 – selektitaj fragmentoj
MILITLITERATURO
Henri Barbusse
La tagiĝo
el la romano "Subpafe"
(pp. 199-202)
«En la loko kie ni lasis nin fali, ni atendas la tagon. Ĝi venas, iom post iom, glacia kaj sombra, sinistra, kaj etendiĝas sur la vasto livida. La pluvo ĉesis gutadi. Ne plu restas ĉiele. La plumbita ebenejo, kun siaj vualitaj akvospeguloj, ŝajnas eliri ne nur de la nokto, sed de la maro. Duone somnole, duone dormante, malfermante foje la okulojn por ilin refermi, paralizitaj, rompitaj kaj malvarmaj, ni spektas la nekredeblan reekon de la lumo».
BELETRO
Alessio Giordano
Radikala empatio.
La transnacia arto de Elizabeth Catlett
(pp. 203-208)
«La asertoj de Catlett apogis sin sur supozita afrika ĉeesto en Meksiko jam dum la epoko de la olmeka kulturo, kiu antaŭis la alvenon de la hispanoj je almenaŭ 2.000 jaroj. Tamen, muzoj ne bezonas sciencajn pruvojn, kaj tial Catlett kapablis bridi meksikajn, hispanajn, afrikajn tendencojn, kaj kanaligi ilin en novan artan riveron, alternativan kaj originalan. El tio fluis arto kiu reprezentis la socian engaĝon de popolo kaj la ĉiutagajn spertojn de normalaj homoj, ne kaŝitajn de filozofiaj artskoloj, sed tute travideblajn laŭ la stilo kaj per la talento de Catlett».
NOVELO
Nicolino Rossi
La kvaropo de Penzanco
(pp. 221-223)
«Penzanca, aplombe severa policano devokonscia, kia estis Roberto Milero, kapablis lerte kaj sperte disdividi kaj organizi siajn tago- kaj noktodeĵorojn, siajn labor- kaj paŭzohorojn, siajn intimajn virinesplorojn... diskrete, elegante, senkverele kaj sekrete. Tial neniam la tri damoj eksciis, ke Robĉjo ĉiujn tri intime feliĉigas samintense. Klarino blinde kredis je la fidelo edza, dum Katrino kaj Sarah opiniis esti, ĉiu laŭ sia maniero, la nura amatino de la viro "supraĵe" fidela al sia edzino».
FEMINA PAĜO
Stella Meester
La forto de la virina interhelpo
(pp. 242-244)
«Naskita en Tuscumbia, eta komunumo en Alabamo, la 27an de junio 1880, sine de bonstata familio, tre amata de siaj gepatroj, ŝi ŝajnis destinita al trankvila kariero de edzino kaj patrino. Sed en la fabelo abrupte aperis, laŭtradicie, mava sorĉistino, kiu ĉi-kaze havis la formon de neklara morbo, eble akuta meningito. Frapinte la nur deknaŭ-monatan infanon ĝi lasis ŝin komplete blinda kaj surd-muta. Helen Adams Keller tamen plu vervis, tiom ke ŝi mem ellaboris sufiĉe grandan kvanton da konvenciaj signoj por komuniki kun la gepatroj».
Literatura Foiro estas kultura revuo en esperanto, la plej longe kaj senpaŭze aperanta en la historio de la esperanta literaturo. La revuo gastigas precipe beletron, sed plie muzikon, teatron, kinon, sociologion, lingvistikon kaj kulturpolitikon.
Ĉu vi volas kontribui?
La revuo akceptas ĉiajn tekstojn: eseoj, prozaĵoj, poemoj, intervjuoj, recenzoj. Eventuala publikigo okazas post submeto al provlegado por garantii la kvalitan valoron.
PEN Internacia estas NRO fondita en 1921, funkcianta kiel literatura agentejo de UNESKO. Literatura Foiro estas la oficiala organo de Esperanta PEN-Centro, akceptita dum la PEN Mondkongreso en 1993.
«Mi deziras tre varme gratuli vin pro via grava sukceso dum la 60a Mondkongreso de PEN-Klubo. Tio estas minimume tiom grava, kiom la iama sukceso ĉe UNESKO»
William Auld (1993)
En 1993 esperanto estis agnoskita kiel literatura lingvo de PEN Internacia, kaj LF fariĝis la oficiala organo de Esperanto PEN-Centro.
Por aliaj informoj, bonvolu viziti Heroldo Komunikas (HeKo),
novaĵagentejon je la servo de la establoj en kaj apud la Pakto por la Esperanta Civito, sub la imprimaturo de la Konsulo aŭ lia delegito.
Novaĵoj pri LF-koop kaj Esperanta PEN-Centro
Kooperativo de Literatura Foiro (LF-koop) baldaŭ aldonos du novajn verkojn al sia katalogo. Nia eldonejo, konata precipe pro sia dumonata kultura revuo “Literatura Foiro”, pli kaj pli ampleksigas la cirkviton de siaj servoj por esperanta legantaro.
Ni havas la honoron prezenti la esperantigon de fama itala romano: Sostiene Pereira de Antonio Tabucchi. La rakonto, kiu okazas en Lisbono dum la jaro 1938, sekvas la vivon de Pereira, veterana ĵurnalisto, kiu alfrontas la defiojn de diktatura reĝimo kaj la internajn batalojn de sia morala konscienco. La tradukon de ĉi tiu provoka romano disponigis Perla Martinelli, kiu komentarias: “Miasente, aŭtoro devas ion diri, ne nur rakonti; kaj ankaŭ tre gravas la stilo. Perfektan kuneston mi renkontis en ‘Asertas Pereira’ de Antonio Tabucchi. Tial mi ne povis kontraŭstari la aspiron ĝin transdoni al nia lingvo”.
Dua romano, el tute alia areo, estas Istanbul’ Istanbulo de Burhan Sonmez, kiun el la turka tradukis Vasil Kadifeli. Paŭsante la Dekameronon de Boccaccio, la aŭtoro, nun prezidanto de PEN Internacia, prezentas la vivojn de kvar malliberuloj en ĉelo sub la stratoj de Istanbulo, kiuj interŝanĝas parabolojn kaj enigmojn pri la amata urbo, atendante sian sorton. La verko esploras kaj emfazas la potencon de homa imagado malgraŭ la malfacilaĵoj — Istanbul’, malgraŭ Istanbulo.
La esperanta literaturo alestas la internacian konferencon de la PEN-Komitato pri Lingvaj Rajtoj kaj Tradukarto: la Esperantan PEN-Centron reprezentis gec-anoj Giorgio Silfer kaj Perla Martinelli. La inaŭgura ceremonio disvolviĝis ĉi-posttagmeze en Inari, ĉe la parlamentejo de Laponio, kun la partopreno de la parlamenta prezidanto.
La konferenco enfokusiĝis pri la samea popolo, kiu ne havas lingvan unuecon: simile al la romanĉoj, kiuj parolas kvin idiomojn ene de du grandaj branĉoj, la laponoj parolas dek ene de almenaŭ tri. La lasta parolanto de la dekunua mortis antaŭ ne longa tempo, kaj kelkaj idiomoj rezistas per nur kelkcentoj da parolantoj; entute la indiĝenoj estas tricent kvindek miloj.
Dum ĉi tiu monato okazas la elektoj al la Parlamento, kiu konsistas el dudek unu deputitoj. La povoj de tiu institucio estas tamen tre limigitaj. Laponio situas landlime kun Rusio: nervozeco pro la nuna interslava konjunkturo estas klare perceptebla pro la transportado de tankoj al la landlimo, videbla eĉ el la hotelfenestro.