La itala periodo (1970-1975)

Carlo Minnaja, Giorgio Silfer (2015), Historio de la esperanta literaturo,
LF-koop, La Chaux-de-Fonds, pp. 377-380. 

En majo 1969 Giorgio Silfer, Manuela Bottiglioni kaj Carlo Minnaja subskribas programan manifeston kiu fondas literaturan rondon La Patrolo, kies komenca celo estas krei embrion de itala skolo. Tuj estis invitita al la rondo la sanmarina civitano Nicolino Rossi (la alvokoj ankaŭ poste okazos nur tra ege pripensitaj invitoj), dum Bottiglioni rapide forfadas.

La iniciato povas ŝajni tro aŭdaca kaj orgojla, sed minimume, se ne la prestiĝo, almenaŭ la populareco en Italio estas certigita: Minnaja estas konata enlande kiel denaskulo en familio regule partoprenanta kongresojn, en TEJO li estis vicprezidanto (1961-63) kaj ĝenerala sekretario (1963-66), krome direktoro de Itala Esperanto-Instituto (1967-77) kaj eksa prezidanto de la Itala Esperantista Junularo (en 1973 li fariĝos membro de la Akademio, la unua denaskulo en ĝia historio); Rossi estis premiita ĉe Belartaj Konkursoj kaj publikigis poemojn en Norda Prismo.

Alvenas en 1970 Gaudenzio Pisoni kaj Clelia Conterno, en 1972 Gianluigi Gimelli kaj en 1975 Tazio Carlevaro, itallingvano el Tiĉino. La ĉefa motoro estas Giorgio Silfer, plumnomo (ekde 1973 notarie registrita kiel paralela nomo) de Valerio Ari, ĉe la fondiĝo diplomita elementa instruisto kaj poste dufoja doktoro.

Post timida provo per esperanto-rubriko en la itala gazeto Il meridionale italiano (La itala sudulo), en junio 1970 startas la revuo Literatura Foiro, regule daŭranta ĝis nun per dumonata ofteco kaj fariĝinta tiel nia plej longdaŭra literatura revuo. Kaj la nomo mem de la rondo kaj la nomo de la revuo ne montras apartan fantazion: ili estas simple tradukoj de nomoj de ĉesintaj revuoj iam gloraj en la itallingva panoramo.

La unua numero de Literatura Foiro estas nur 12-paĝa, larĝtipara, sed tuj ĝi montras intereson por aktualaĵoj, kion ĝi flegos ĝis nun.

Kvin jaroj pasis, la redakcio rakontas sin

Redakcio, Konfidence el la redaktejo, en: «Kultura Kongresa Kajero de la Patrolo. Verono, septembro 1974», pp. 20-22.

«"Literatura Foiro" ne estis fondita cele al la starigo de nova "Literatura Mondo" aŭ simile: nia ambicio estis pli modesta, tamen klara – redakti kulturan gazeton en Esperanto, kaj ne esperantistan gazeton [...]. Por atingi tion, ni disponis je preskaŭ amatoraj rimedoj: kvin jaroj provizis nin per sperto, konateco, valoraj kunlaborantoj kaj redaktoroj».

La svisa periodo (1978-1984)

Stella Meester (2009), Literatura Foiro,
en: "La Ondo de Esperanto", 181, p. 20. 

En La Chaux-de-Fonds, la 30an de majo 1980, dekkvino da personoj (patrolanoj kaj ne italaj kunlaborantoj de LF, ekzemple la grava finna agento Irma Heikkilä) fondas Kooperativon de Literatura Foiro (LF-koop), kies organo ĝis nun LF estas. Por la okazo, Giorgio Silfer lasas la stirilon de la redakcio, kiun ĝis la fino de 1995 ĉefredaktos Perla Martinelli, kaj ekde 1996 Ljubomir Trifonĉovski. Hodiaŭ LF estas presata en Bulgario, ĝia redaktado okazas diverslande kaj ĝi fariĝis ankaŭ la organo de Esperanta PEN-Centro kaj de la Lingva Komitato de Esperantio.

Literatura Foiro estas kvazaŭa 360-grada belvidejo al la esperanta-kulturo. Se komence la panorama lorno situis ĉe la itala angulo, kaj la dua stativo estis lokita al la nordo, ekde la 1980aj LF komencas apliki raŭmismon en sia kulturpolitiko, kio perfekte kongruos kun la idealoj de la Ĉarto de PEN-Klubo Internacia. Tie esperanto estas akceptita kiel literatura lingvo en septembro 1993, danke al la klopodoj de la homoj ĉirkaŭ LF: unuavice Giorgio Silfer kaj Perla Martinelli, sed ankaŭ István Nemere, Tazio Carlevaro, Gaston Waringhien.

De tiu belvidejo la rigardo atingas trans beletro la kampojn de (plan)lingvistiko (interalie kun eminentaj kontribuoj de István Szerdahelyi), de historio kaj sociologio (kun la kontribuoj de la raŭma generacio, unuavice Jerzy Leyk, Jouko Lindstedt, Sándor Révész, Balázs Wacha, Walter Żelazny, plus Giorgio Silfer), de teatro, muziko kaj kino. Startante el neniam dementita itala radiko, LF sukcesis tra la jaroj arigi ĉirkaŭ si la grandan plejmulton de la esperanta inteligencio, kaj certe la plej eminentajn, eĉ se inter si konfliktajn, kiel Szerdahelyi kaj Waringhien.

Lingve, LF alprenis klaran pozicion kontraŭ la malaj ekstremismoj de la "praga skolo" kaj la "bona lingvo": kaj fakte nek Karolo Piĉ kaj Fernando Diego, nek Claude Piron kaj Corsetti-Löwenstein estis inter ĝiaj kutimaj aŭtoroj, sendepende de la tamen pozitivaj interpersonaj rilatoj, speciale kun Claude Piron. Socie, LF klare sin esprimis por la raŭmismo en Esperantio: kaj fakte la antiraŭmistoj, kiuj negas la efektivan ekziston de aŭtenta esperanto-kulturo, senkompromise asertatan jam de William Auld, ne situas inter ĝiaj kunlaborantoj. Politike, LF klare subtenas la batalojn de PEN Internacia, inkluzive de tiu pri la lingvaj rajtoj.